Speciale Griko: poesia per la Madonna del Maltempo

Vi proponiamo una poesia in griko sulla “Maddonna u trìstu cerù” che troverete tradotta sul sito www.rizegrike.com . Anche la presentazione è in griko con alcuni termini in italiano inseriti per facilitare la comprensione del testo. 

Il 19 Novembrìu 1787 un àscimo cerò investi Martano. Nerò, vento, khalàzi arrecarono innumerevoli danni es òlo to khorìo.  E cristianì riparano nella  agglisìa matrice rotònta alla Madonna Assunta na tus filafsi da quel terribile uragano. la paura ìone tòssi ed anche i danni  sta spìddia  ed sta coràffia, ma nessun martanese  epèsane. Riconoscenti per il miracolo, E martanì ogni kròno il dekannèa novembre festeggiano “E Maddonna u trìstu cerù”

Una travùdi  popolare che ricorda cìttu eventi si diffuse tra la ghèno apù Martàna. Irte raccolta e pubblicata per la protinì volta dall’insigne studioso Domenico Comparetti in “Dialetti Greci dell’Italia Meridionale”.

Di seguito èrkete riportata la versione Grica, ghia tin traduzione apàte ce torìsete  la sezione brani/canti religiosi apànu sto  sito www.rizegrike.com

Pài ce stèane plònnonta     

sto mèro ttu pornù

e màli-mu ce o pàppo-mmu

es khàre tu Teù,

mòtti eghèrti an ànemo

ma a mmèa  ttrìsto ccerò

pu òli tòa fsunnìssane,

ce pùpeti pornò.

Evò ‘e ssa llèo ta fsèmata

ti ‘o fsèrete òli esì

cìo ppu tòan akkàdefse,

o mènu ce o poddì.

Ion ghi ‘es amartìe-mma

pu tèlise o Teò

no mmènu na kastièfsi

‘o ffiàkko ka ‘o kkalò.

Anemi eskatinèftisa,

khalàzi ce nerò

lisària ìo’ ppu èvreke

jà pòsson ià kròndo!

E tìkhi òli pèttane,

e vàsci ce afsilì,

tòssi àrguli zzippànnatto

c’epìane ettu c’ecì.

Ncignàsane ta strèmmata,

epèttane e vrontè,

aghèran eskotìgnase

c’ekùatto pplèo ffonè.

Tis esbùrre es klàmata,

tis èkanne na fì,

tis ìbbie ce tis èrkato,

tis èmene àrte ampì.

Oh! nìfta pòddin àscimi!

oh! nifta skotinì!

Pedàcia-mu, manèdda-mu,

ti kànnome arte emì?

Trèkhome es ti Mmaddònna-mma

pàme oli ampì ce ambrò,

an den emì ti kànnone

a mes tòsso kkakò?

E vèkki ma tu ggiòvenu,

‘a kèccia n’an ma mà,

as ertu’ tta koràssia-ma

m’ ‘a ammàdia rotinà.

Es tin Assùnta tràmato

ce kàmato kkalà,

jatì kalà to fsèrato

pòsso ssas agapà.

Es tùtto ttòpon ìrtato

ma pòno es ti fsikì,

ettù ìa ppu ‘ngotanìsato

fiàkkii oli ce kalì.

‘Ttu mèsa ankòra stèato

m’ ‘o klàma es to llemò,

ce mòtti eghertisòsto,

pu pìrte iso cerò?

Assùnta ìkhe pensèfsonta

(ce pòsso pròppi esà)

na kàmi na furnèfsune

khalàzia ce nnerà.

Epù è’ pplèo ta strèmmata?

Pu pirtane e vrontè?

Epù è’ plèo cis’ ànemo?

Pu ène àrie skotinè?

Otikanène furnèfse,

kumpàrefse o pornò;

ple’ ‘ppi èna ppràma pàtefse,

ma den a Mmartanò.

Tùo kùsane, tùon ìdato

e fsèni ce oli esì;

an de, kuntèato sìmberi:

– ‘Ttu ìane e Martanì! –

Ce pùru ‘o ppào pensèonta

depòi tòsso kkalò

pu Assùnta-ma mas èkame

pròppi na pùme ‘o llò.

Sùppu t’ ‘en io’ mmai tìpoti,

ascimi ce fsikhrì,

jà safti mànku èkhome

dè skòrno dè antropì.

Tùi ène e obligaziùna-mma,

tùo to kalò skopò

pu n’àkhome mas ènghize

tòronta ampì ce ambrò?

ka ‘en ène tùi Maddònna-ma

jà ppràma manekò;

(ène) ess’òlu ttu bbisògnu-mma

na mas èrtu’ es kalò.

‘En ène ettù pu trèkhome

mott’ìmesta fsifti?

Es Tùi ène pu ghiurèome

alài òli ce fsomì.

Ettù è’ ppu ngotanìzome …

‘en èkho plèo ffonì,

‘o rèsto esì to fsèrete

esì oli e Martanì.

Jà tùo òli na kamòme

‘i llèggi ttu Teù,

ce ùttin emèra sìmberi

kratènnome stennù.

C’evò kècci, Maddònna-mu,

pùru ìme Martanò:

nà-mèna es ta pòja-su,

evò se prakalò.

Vlòiso ton arciprèto-mma,

vloisò-mma ti fsikhì;

c’esù, Maddònna, kame-me

na ìme kalò pedì.

kàme tùo, Madònna-mu,

ess onòma tu Teù,

vlòiso to Martàna-ssu

ce òlu ttus kristianù.

C’esì àrte pòssi ìsesta,

pedàcia, òli kalì,

alìo è ‘ccìo pu kàmato,

kàmete plèo ppoddì.

A cura di Giuseppe De Pascalis